เสริมสร้างพัฒนาการเด็กอย่างไรให้โตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ!

• กระโดดเท้าพ้นพื้นทั้งสองข้าง
• เด็กสามารถแก้ปัญหาง่ายๆ โดยใช้เครื่องมือ
• เด็กสามารถชี้อวัยวะร่างกายได้ 7 ส่วน
• เด็กสามารถพูดตอบรับหรือปฏิเสธได้
• เด็กสามารถล้างมือและเช็ดมือได้เอง
• เด็กสามารถเดินขึ้นบันได สลับเท้าเองได้
• เด็กสามารถเลียนแบบลากเส้นเป็นวงต่อเนื่อง
• เด็กสามารถนำวัตถุสองชิ้นมาให้ได้ตามคำสั่ง
• เด็กสามารถพูด 3 คำติดต่อกันได้อย่างน้อย 4 ความหมาย
• เด็กสามารถใส่กางเกงเองได้

การส่งเสริมพัฒนาการเด็กวัย 2-3 ปี

• เปิดเพลง พาเด็กกระโดดตาม
• วิ่งเล่นกลางแจ้ง เริ่มเล่นเครื่องเล่นปีนป่ายง่ายๆ
• ลองให้เด็กแก้ปัญหาง่ายๆด้วยตนเอง หรือรอดูก่อนเข้าไปให้ความช่วยเหลือ เช่น นำไม้เขี่ยของออกจากใต้เตียง
• พูดคุย ถามคำถาม กับเด็กอย่างสม่ำเสมอ หรือพูดไปด้วยขณะที่ทำกิจวัตรประจำวันกับเด็ก เด็กๆจะเรียนรู้คำและความหมายต่างๆผ่านประโยคที่ใช้จริงในชีวิตประจำวัน
• เวลาที่เค้าเล่าเรื่อง พูดคุย หรือร้องเพลงให้ฟัง ผู้ใหญ่ควรให้ความใส่ใจ ตั้งใจฟัง
• พาล้างมือ เช็ดมือ สม่ำเสมอเป็นประจำ ก่อนและหลังรับประทานอาหาร รวมทั้งหลังจากเล่น และลองปล่อยให้เขาล้างมือด้วยตนเอง
• จูงมือพาเด็กเดินขึ้นบันได ช่วงแรกอาจจะช้า คอยให้ความช่วยเหลือตามเหมาะสม และค่อยๆลดความช่วยเหลือลง เมื่อเด็กเดินขึ้นลงบันไดได้เองดีขึ้น
• ใช้สีเทียน ที่มีขนาดเหมาะกับมือ ลองลากเส้นหรือวาดรูปพร้อมเล่านิทานให้ดูเป็นตัวอย่าง แล้วปล่อยให้เด็กวาดเอง
• ลองให้เด็กทำกิจวัตรประจำวันง่ายๆด้วยตัวเอง เช่นหยิบแปรงสีฟัน หยิบแก้วน้ำ นำเสื้อผ้าไปใส่ตะกร้า ลองใส่กางเกง และถอดกางเกงเอง โดยให้ความช่วยเหลือบ้างตามความเหมาะสม
• ร้องเพลง เล่านิทาน ให้ฟังอย่างสม่ำเสมอ

ทักษะสำหรับเด็กวัย 3-4 ปี

• สามารถยืนด้วยขาข้างเดียวโดยไม่เกาะ ได้นาน 3 วินาที
• ลูกสามารถเขียนรูปวงกลมตามแบบได้
• ลูกสามารถทําตามคําสั่งต่อเนื่องได้ 2 กริยากับวัตถุ 2 ชนิด
• ลูกสามารถร้องเพลงได้ถูกต้องหรือเกือบจบเพลง
• ลูกสามารถถามคําถามได้ 4 แบบ เช่น ใคร อะไร ที่ไหน ทําไม
• ลูกสามารถทําตามกฎในการเล่นเป็นกลุ่มได้
• สามารถตัดกระดาษรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 10 ซม. ออกเป็น 2 ชิ้น
• ลูกสามารถเลือกวัตถุที่มีขนาดใหญ่กว่าและเล็กกว่า
• สามารถพูดติดต่อกัน 3 คํา เพื่ออธิบายคุณสมบัติของสิ่งของเกี่ยวกับลักษณะ สี และขนาด
• ลูกสามารถพูดติดต่อกัน 3 คํา โดยมีความหมายและเหมาะสมกับโอกาสได้
• ลูกสามารถหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นอันตรายได้เอง

การส่งเสริมพัฒนาการเด็กวัย 3-4 ปี – พยายามตอบคำถามเค้าทุกครั้ง และอดทนในการตอบคำถามซ้ำๆ เพราะถ้าหากไม่สนใจในคำถาม เค้าจะรู้สึกเคว้งคว้างและน้อยใจว่าไม่มีใครสนใจเค้าเลย – ฝึกให้เล่าเรื่องจากภาพ เช่น ลองหาภาพการ์ตูนมาให้เด็กๆ ลองเล่าให้ฟังหน่อยว่าคนในภาพเค้ากำลังทำอะไร เพื่อฝึกให้รู้จักการสังเกตและคิดวิเคราะห์ – ให้หนูๆ ลองแต่งตัวเอง อาจจะเริ่มจากการให้หยิบหาชุดที่ต้องการใส่ด้วยตนเองและให้ติดกระดุม รูดซิปเองด้วย

• พาวาดรูป ทำงานศิลปะอย่างสม่ำเสมอ
• เล่านิทาน และร้องเพลงให้ฟัง โดยอาจเลือกเพลงที่เข้ากับกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
• พูดคุย ถามคำถาม เล่าเรื่อง กับเด็กอย่างสม่ำเสมอ
• เล่นข้างนอกอย่างสม่ำเสมอ เด็กจะชอบวิ่งเล่น และปีนป่ายมากขึ้น
• ลองให้ใช้กรรไกรสำหรับเด็กในการหัดตัดกระดาษ
• ให้เด็กรับผิดชอบกิจวัตรประจำวันของตัวเองมากขึ้น เช่น ม้วนพับผ้าอย่างง่ายๆ เก็บจานหลังกินข้าว เพราะเด็กในระดับปฐมวัยถือเป็นช่วงชีวิตที่ต้องได้รับการดูแลใกล้ชิดเป็นอย่างมาก เนื่องจากกำลังได้รับการพัฒนาทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา ถ้าหากไม่ได้รับการดูแลและส่งเสริมอย่างถูกที่ถูกทางล่ะก็ เด็กก็จะเจริญเติบโตได้ช้าและมีพัฒนาการที่ด้อยกว่าที่ควรจะเป็น ดังนั้น การวางรากฐานที่จะส่งเสริมพัฒนาการทางด้านร่างกายควบคู่ไปกับสติปัญญา จะช่วยให้พวกเค้าเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีพัฒนาการเหมาะสมตามวัยนั่นเอง

ข้อมูล จาก คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด ถึง 5 ปี สำหรับผู้ปกครอง กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข