“สมอง” ของเด็กอนุบาล คือ อวัยวะที่มีการเติบโตเร็วที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัยแรกเกิดถึง 3 ปี และพลังงานส่วนใหญ่ 60% ของการเผาผลาญทั้งหมดที่เด็กๆ ได้รับในช่วงปฐมวัยนี้ จะนำไปพัฒนาสมอง ในขณะที่ในวัยผู้ใหญ่ใช้พลังงานในส่วนนี้ไม่ถึง 30% เลยด้วยซ้ำ นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยบอกว่าสมองของเด็กวัยอนุบาล ในส่วนรับสัมผัสและส่วนเคลื่อนไหวมีการพัฒนาที่รวดเร็วสุดๆ และยังมีคำกล่าวว่าโอกาสทองของการเรียนรู้อยู่ระหว่างวัยแรกเกิด – 10 ปี อีกด้วย
“การพัฒนาสมอง” หรือ “การพัฒนาทางสติปัญญา” ในช่วงปฐมวัยจึงมีความจำเป็นอย่างมาก อีกทั้งช่วงวัยนี้ยังถือว่าเป็นวัยแห่งการวางรากฐานของพัฒนาการทั้ง 4 ด้าน คือ ร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา หากคุณครูช่วยส่งเสริมการพัฒนาทางสมองหรือสติปัญญาของเด็กๆ อย่างเต็มที่ก็จะช่วยให้เด็กอนุบาลเหล่านี้ มีความสามารถในการเข้าใจสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการมีไหวพริบ มีความสามารถในการแก้ปัญหา และยังมีความสามารถในการใช้ความจำ ซึ่งจะทำให้เด็กๆ สามารถปรับตัวและอยู่รวมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุขได้
วิธีที่จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการการเรียนรู้ของสมองได้เป็นอย่างมีประสิทธิภาพสำหรับเด็กที่คุณครูอนุบาลสามารถทำได้ คือ การจัดการเรียนการสอนที่มุ่งเน้นให้เด็กได้มีส่วนร่วมในการจัดและทำกิจกรรม รวมทั้งเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้ทั้งในและนอกห้องเรียน เพื่อให้เกิดประสบการณ์ใหม่ๆ และที่สำคัญการจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ย่อมเป็นสิ่งที่ดีต่อเด็ก เนื่องจากสามารถช่วยให้เด็กได้พัฒนาสมองและสติปัญญาได้อย่างเต็มที่
6 เคล็ดลับ…ฉบับคุณครูปฐมวัยเพื่อช่วยส่งเสริมการพัฒนาสมองของเด็กอนุบาลให้ไปเป็นอย่างเยี่ยมยอดที่สุด
1.พยายามรู้และเข้าใจธรรมชาติของเด็กเข้าไว้
เด็กอนุบาลแต่ละคนนั้นแม้จะอยู่ในวัยเดียวกันแต่ก็มีความแตกต่างกัน ทั้งการเรียนรู้และพัฒนาการที่แตกต่างกัน คุณครูปฐมวัยจึงต้องพยายามทำความเข้าใจธรรมชาติ ความสามารถ และศักยภาพของเด็กๆ เพื่อหากิจกรรมและสื่อการเรียนการสอนอนุบาลที่ตรงกับความสนใจและการความถนัดของเด็กๆ โดยรวม ค่อยๆ ส่งเสริมพัฒนาการอย่างค่อยเป็นค่อยไป ไม่ต้องเน้นกิจกรรมที่ยากหรือเป็นวิชาการมากจนเกินไป เด็กๆ จะได้ไม่รู้สึกกดดันมากนัก และพร้อมเปิดใจการเรียนรู้ได้มากกว่า
2. สิ่งง่ายๆ ที่ทำในกิจวัตรประจำวันได้ถือว่าฝึกสมองได้เช่นกัน
จริงๆ การพัฒนาสมองของเด็กอนุบาล คุณครูสามารถส่งเสริมได้จากการทำกิจกรรมเล็กๆ น้อย ๆ ที่สามารถทำได้ในกิจวัตรประจำ เช่น การจัดของออกเป็นหมวดหมู่ อย่างการเก็บภาชนะเมื่อรับประทานอาหารกลางวันเสร็จแล้ว มีการแยกช้อน ส้อม ถาดอาหาร หรือ แก้วน้ำ เป็นต้น นอกจากเด็กจะได้ฝึกพัฒนาการทางการคิดแล้ว ยังถือเป็นการฝึกให้เด็กมีระเบียบวินัยอีกด้วย
3. ให้เด็กๆ ได้ฟังนิทาน จะช่วยกระตุ้นการเรียนรู้ได้ดีอีกทางหนึ่ง
เด็กในวัยนี้จะเต็มไปด้วยจินตนาการ และชอบการฟังนิทาน การที่คุณครูปฐมวัยได้เล่านิทานให้เด็กๆ ฟังที่โรงเรียนหรือศูนย์พัฒนาเด็ก จะช่วยส่งเสริมและกระตุ้นให้เด็กๆ เกิดกระบวนการคิด และมีพัฒนาการด้านสติปัญญาที่ดีขึ้นได้ โดยคุณครูไม่ควรเล่านิทานไปเรื่อยๆ แต่จะต้องชี้ชวนให้เด็กๆ ได้มีการสังเกต มีการคิดหาคำตอบ เล่าไปตั้งคำถามไป วิธีการเหล่านี้จะช่วยพัฒนาสมองของเด็กๆ ได้เป็นอย่างดีและมีประสิทธิภาพ
4. หากิจกรรมที่หลากหลายเพื่อฝึกสมองและสติปัญญา
การจัดประสบการณ์ กิจกรรม และสภาพแวดล้อม ให้เกิดประสบการณ์ใหม่ๆ ให้กับเด็กๆ ถือเป็นการช่วยกระตุ้นพัฒนาการของเด็กให้มีทักษะในการคิดและการเรียนรู้อย่างมีเหตุผล และจะต้องหากิจกรรมที่สอดคล้องกลมกลืนกับความเป็นธรรมชาติและพัฒนาการทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญาของเด็กปฐมวัย ไม่ว่าจะเป็น การเล่นเกมนับจำนวน เล่นเกมจับคู่ ต่อโดมิโน เกมเรียงลำดับ เป็นต้น
5. แบบฝึกเสริมทักษะเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ต้องมี
ลองหาแบบฝึกทักษะอย่างง่าย ๆ ที่สามารถช่วยพัฒนาสมองของเด็กๆ ให้เด็กได้ฝึกทำซ้ำ ๆ เพื่อฝึกฝนให้เด็กเกิดทักษะการเรียนรู้และยังเป็นการเตรียมความพร้อมให้กับเด็กในด้านต่างๆ พร้อมทั้งช่วยฝึก และพัฒนากระบวนการคิดวิเคราะห์ของเด็กให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
6. ใส่ใจพัฒนาการของเด็กๆ ด้วยการประเมินพัฒนาการเด็กอยู่เสมอ
คุณครูอนุบาลจะต้องสังเกตและใส่ใจเด็กๆ ในทุกๆ วันว่าเด็กมีพัฒนาการอย่างไรบ้าง โดยอาจจะมีการจดบันทึกไว้ในเอกสารประเมินพัฒนาการเด็กอย่างสม่ำเสมอ จะเป็นผลดีต่อตัวเด็กรวมไปถึงตัวคุณครูเองอีกด้วย เพราะคุณครูจะสามารถออกแบบการเรียนรู้ คิดหากิจกรรม เพื่อช่วยเพิ่มประสบการณ์ในการพัฒนาสมองอย่างเหมาะสมกับตัวเด็กแต่คนได้
6 เคล็ดลับเหล่านี้ เรียกได้ว่ามีประโยชน์ต่อการส่งเสริมพัฒนาการทางด้านสติปัญญา และช่วยกระตุ้นกระบวนการเรียนรู้ของสมองได้อย่างแน่นอน
หากสนใจ เอกสารประเมินพัฒนาการเด็ก ที่ได้มาตรฐาน กรอกและสรุปผลง่าย หรือ สื่อการเรียนการสอนอนุบาล อื่นๆ อีกมากมายที่จะช่วยพัฒนาศักยภาพของเด็กๆ สามารถติดต่อได้ที่
โทร 081-6257458 / 089-6911094
Line @rathakun11
Fax 043-340335
Email rathakun11@gmail.com
รัฐกุล ผู้ช่วยที่ดีที่สุดของครูอนุบาล