5 เทคนิคเด็ดสำหรับครูและพ่อแม่ เพิ่มทักษะอารมณ์และสังคมให้เด็กปฐมวัย

รู้หรือไม่ ? ทักษะทางด้านอารมณ์และสังคม ถือเป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับเด็กปฐมวัย โดยเด็กปฐมวัยจะต้องเรียนรู้กระบวนการในการเข้าใจและจัดการอารมณ์ของตน พร้อมทั้งควบคุมอารมณ์ความรู้สึกและความต้องการของตัวเองให้ได้ เพื่อให้สามารถปรับตัวและอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่าง ดี – เก่ง – สุข 

ดี : ความสามารถที่จะอยู่ร่วมกับผู้อื่น ได้แก่ รู้จักอารณ์ตนเอง ควบคุมอารมณ์ตนเองได้ มีน้ำใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และรู้ว่าอะไรถูกอะไรผิด

เก่ง : ความสามารถที่จะพัฒนาตนเองไปสู่ความสำเร็จในชีวิต ได้แก่ มีความกระตือรือร้นสนใจใฝ่รู้ ปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงได้ และกล้าพูดกล้าบอก

สุข : ความสามารถสร้างความสุขให้ตนเองได้ ได้แก่ มีความพอใจในชีวิต มีความอบอุ่นใจ และมีความสนุกสนานร่าเริง

คุณพ่อคุณแม่และคุณครู สามารถช่วยอบรมสั่งสอนแต่งเติมให้เด็กปฐมวัยได้รับการพัฒนาตามวัย โดยเฉพาะในด้านทักษะอารมณ์และสังคม ซึ่งจะช่วยให้เด็ก ๆ มีพัฒนาการที่ดีทั้งในด้านอารมณ์และการเข้าสังคมเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการใช้ชีวิตในสังคมต่อไปในอนาคต รัฐกุลขอบอกต่อ…5 เทคนิคเด็ดสำหรับครูและพ่อแม่ เพิ่มทักษะอารมณ์และสังคมให้เด็กปฐมวัย

1. เพิ่มความมั่นใจให้เด็ก

สนับสนุนและให้โอกาสแสดงออกตามที่ต้องการด้วยความรัก โดยเริ่มจากการที่คุณพ่อคุณแม่และคุณครูต้องให้เด็กรู้สึกว่าตนได้รับความรักและมีความผูกพันกับคนใกล้ชิด เพราะการได้รับความรัก จะทำให้เด็กมีความมั่นใจ จนสามารถเข้ากับสังคมได้ง่ายและรู้จักเผื่อแผ่ความรักแก่ผู้อื่น โดยสามารถเพิ่มความมั่นใจได้โดยการให้เวลา การตั้งใจฟัง และการให้กำลังใจ รวมทั้งให้โอกาสเด็กได้แสดงออกและตัดสินใจในสิ่งที่เกี่ยวข้องกับตนเอง เช่น การเลือกกิจกรรมที่ต้องการทำ หรือการจัดห้องเรียนในแบบที่ชอบ

2. เรียนรู้การจัดการอารมณ์

ผ่านกิจกรรมและเกม โดยมีครู-ผู้ปกครองเป็นแบบอย่าง เพราะการใช้กิจกรรมหรือเกมมาช่วยจะทำให้เด็ก ๆ เรียนรู้เกี่ยวกับอารมณ์ต่าง ๆ ได้อย่างเห็นภาพชัดเจนและเข้าใจมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น

• ให้คุณพ่อคุณแม่หรือคุณครูนำ ร้องเพลง “หากพวกเรากำ ลังสบาย” และแสดงท่าทาง ประกอบเพลง
• จากนั้นให้พูดคุยกับเด็กเรื่อง “อารมณ์” คนเรามีการแสดงอารมณ์ต่าง ๆ ได้มากมาย เช่น ดีใจ รัก ขำขัน โกรธ เสียใจ กลัว

• แล้วให้เด็กได้ลองแสดงท่าทางทีละอารมณ์ออกมา เช่น

แสดงท่าทางดีใจพร้อมพูดว่า ดีใจจริง ๆ

แสดงท่าทางรักเพื่อนพร้อมพูดว่า ฉันรักเธอ

แสดงท่าทางโกรธเพื่อนพร้อมพูดว่า ฉันโกรธเธอ

แสดงท่าทางขำขันพร้อมพูดว่า การ์ตูนตลกดีนะ

โดยกิจกรรมที่ยกตัวอย่างมานี้ ถือเป็นวิธีที่ให้เด็ก ๆ ได้รู้จักอารมณ์ตนเองและบอกได้ว่าตนเองรู้สึกอย่างไร ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของการเข้าใจตนเอง มีสติ และการระงับพฤติกรรมก้าวร้าวได้ เพราะการที่เด็กรู้จักอารมณ์ตัวเอง จะทำให้เด็กมีสติและไม่โต้ตอบทันที เพราะได้ผ่านกระบวนการคิดที่ทำให้อารมณ์เย็นลงบ้างแล้ว

3. เสริมทักษะสังคม 

รู้จักทำงานเป็นทีมและการแก้ปัญหาผ่านกิจกรรมกลุ่ม โดยคุณพ่อคุณแม่และคุณครู จะต้องทำหน้าที่คอยสนับสนุนให้เด็กได้มีโอกาสปฏิสัมพันธ์กับบุคคลและสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ รอบตัว จากการปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ผ่านการเรียนรู้ทางสังคม เช่น การเล่นกับผู้อื่น การทำกิจกรรมกับผู้อื่น การทำงานกับผู้อื่น โดยอาจจะใช้สถานการณ์จำลองเพื่อช่วยเด็กเรียนรู้การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ เช่น การจัดการกับความขัดแย้งหรือการหาทางออกในสถานการณ์ที่ยากลำบาก

4. มีสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยสนับสนุน 

ใช้การยกย่อง ชมเชย และรางวัลเสริมพัฒนาการ วิธีเหล่านี้ถือเป็นการสนับสนุนในเชิงบวก เมื่อสอนอะไรเด็กไปก็ต้องติดตามดูแลว่า เด็กทำตามที่ได้สอนไปไหม หากทำได้ตามที่สอนก็ให้กล่าวชมเชย ยกย่อง และให้รางวัล หรือหากเด็กไม่ทำ เนื่องจากลืมหรือไม่เข้าใจก็ต้องคอยบอกอย่างใจดีและใจเย็น เพื่อเป็นการสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่ปลอดภัยและเอื้ออำนวยให้เด็กสามารถสำรวจและเรียนรู้ได้อย่างเต็มที่

5. ร่วมมือกับผู้ปกครอง

สื่อสารสม่ำเสมอและจัดกิจกรรมร่วมเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจ โดยอาจจะจัดกิจกรรมที่สามารถเชื่อมโยงระหว่างครอบครัวและโรงเรียน เช่น การจัดงานกิจกรรมพิเศษร่วมกับครอบครัว เพื่อส่งเสริมความเข้าใจในการพัฒนาทักษะทางด้านอารมณ์และสังคมให้เด็กปฐมวัย เพราะการพัฒนาทางอารมณ์และสังคมจำเป็นต้องใช้เวลารวมไปถึงความเอาใจใส่จากทั้งคุณครูและคุณพ่อคุณแม่ เพื่อที่จะช่วยให้เด็กปฐมวัยเติบโตเป็นบุคคลที่มีทักษะทางอารมณ์และสังคมที่ดีและแข็งแกร่ง

สรุปได้ว่า…การเสริมสร้างทักษะทางด้านอารมณ์และสังคมให้กับเด็กปฐมวัยเป็นสิ่งที่มีความสำคัญมาก ๆ  การฝึกให้เด็กเรียนรู้การจัดการอารมณ์ของตนเอง เข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น และสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่ดีจะช่วยให้เด็กในวันนี้ได้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความสามารถในการใช้ชีวิตอย่างมีความสุขในวันข้างหน้า

ใครอ่านบทความนี้จบแล้ว สามารถติดตามสาระดี ๆ เพิ่มเติมได้ที่   “รัฐกุล”  

Facebook :  รัฐกุล และ โปรแกรมครูแคร์